Oktober 2019

Wat er in een jaar kan veranderen...

Omdat Jack mij er op wees dat ik de blog al in geen tijden had bijgewerkt las ik alles wat hier onder staat nog eens door. Wat is er veel gebeurd nadat de laatste bomen verplaatst zijn in maart!

De hele moesheuvel heeft ongelofelijk mooie oogst geleverd en doet dat eigenlijk nog steeds. Wij kunnen hiervan eten en...mijn dochters ook. 

Het leven op de kwekerij heeft namelijk een bijzondere wending gekregen. Elke en Wouke Linde, onze dochters hadden begin dit jaar besloten om samen een gastouderopvang te beginnen op een boerderij. Ze zijn overal in Nederland gaan zoeken naar een plek die voor hen en hun partners helemaal goed zou zijn. Die plek vonden ze...naast de kwekerij. Onze oude buurman wilde naar het dorp verhuizen en zette zijn boerderij te koop. In zijn geheel was het niet te betalen, maar toen hij besloot hem in twee delen te verkopen werd het bedrag te overzien en kochten zij Boerderij Bigtelaar (www.boerderijbigtelaar.nl). Geweldig om de kinderen zo dichtbij te hebben en zo gezellig als ze met hun oppaskindjes komen oogsten of bloemen komen plukken. Dit gaat voorbij een droom!

Ons huis wordt langzaam bewoonbaar, ook volgens traditionele normen. We hebben een woonkamer met warmtemuur, goede isolatie en triple glas en een werkende goot. We hebben wat zonnepanelen die voldoende zijn voor onze stroom voorziening. Jack heeft het riool vervangen en werkt stug door aan de bijkeuken waar de houtgestookte cv moet komen, een douche een toilet. 

Ik heb de zomer in de stal gekookt en alle jam en inmaak gemaakt. Een echte keuken is er nog niet, maar dat komt nog.

De veestapel is uitgebreid met kippen, twee ganzen en Jet en Janneke, twee brandrode kalveren, inmiddels pinken. Zo kunnen we in de toekomst met onze eigen melk kaas en boter maken en ze zijn zo lief en mak. Koeien zijn geweldig.

De vleermuiskelder is in allerijl ook nog een stuk langer gemetseld want de mannen van Brabants Landschap vroegen of wij grond konden gebruiken. In twee dagen tijd is er met groot materieel een enorme berg bosgrond om de wilgencirkel geschept. Daar ben ik nu paden in aan het maken om het labyrint verder vorm te geven. Helmaal af kan nog niet. Er moet nog een meter of 10 gemetseld worden, maar dat komt nog.

Vorig seizoen heeft Jack de grond achter het labyrint bol gelegd. We hebben deze akker ingezaaid met zonnebloemen, mosterd, eigen geoogst zaad van de moesheuvel en zaden die we hadden gekregen. Het werd een prachtige kleurrijke akker met heel veel bijen en vlinders, bloemen prachtige amarant pluimen en zelfs dikke trosgiers aren. Nu is dit ons nieuwe pruimen en kersen veldje. Ook deze rassen staan nu mooi op rij, niet recht, maar wel overzichtelijk.

Het is de bedoeling om de hele kwekerij zo te krijgen. De eerste akker ligt al klaar, dit keer ingezaaid met spelt, omdat die pas eind september klaar was. Ben benieuwd wat we hiervan kunnen oogsten want meel voor het brood van Jack en de taarten moeten we nu nog kopen. Dat komt nog.

En wat ook nieuw was: mensen kwamen ook in de zomer naar de kwekerij om vast bomen uit te zoeken! Zo leuk en zulke bijzondere ontmoetingen. En nu het verkoopseizoen weer gestart is zijn er iedere vrijdag, zaterdag of zondag weer heerlijk om samen met klanten te genieten van het terrein en van de bomen. Dat is niet veranderd!

 

 

 

6 november 2018

Het einde van het oogstseizoen nadert. Mooi om eens te kijken wat er van ons gedroom geworden is.

De droom: geen boodschappen meer doen

Eind vorig jaar droomden wij nog van leven zonder boodschappen doen. Wij kwamen al een heel eind door te oogsten wat ons voedselbos ons gaf, maar dit bleek onvoldoende voedsel te geven om van te leven. Nu leven wij deze droom en het is geweldig! ’s Avonds als we moe zijn na al het verplanten van bomen loop ik met mijn mandje de heuvel om de wilgencirkel op en oogst uien, prei, biet, wortelen en bladeren van snijbiet en palmkool. Er staat nu zelfs nog spinazie die zichzelf heeft uitgezaaid. Pompoenen liggen in rijen opgestapeld in de schuur. Ik heb bonen gedroogd en ingemaakt, mosterd van onze eigen zaden gedraaid en massa’s courgettes op verschillende manieren in potten verwerkt. De aardappeloogst was enorm. De hele zomer hebben we kunnen genieten van allerlei bladgroenten. Dit voelt zo rijk!

Boodschappen doen we nog wel. Hoewel de poesjes eigenlijk wel genoeg hebben aan de muizen die ze vangen verwennen we ze ook nog met brokjes en ook de honden krijgen gekocht voer. De graanoogst op de rand langs de kwekerij was te klein om de hoeveelheid brood te bakken die wij eten, dus ook meel moeten wij nog kopen. Wij eten kaas en gebruiken yoghurt. Het terrein is ongeschikt om er een koe of melkgeit te houden. Er is te weinig gras en deze dieren eten ook graag bomen wat niet handig is in de kwekerij. Ook voor melk zijn wij nog niet zelfvoorzienend.

Natuurlijk dromen we om zelf te kunnen melken en genoeg graan te hebben om mee te bakken.

Denken: het experiment

Het was super leuk en leerzaam om precies bij te houden wat ik zaaide, wanneer een waar. Ik zaaide op de, volgens de bd kalender, juiste tijdstippen en op hele foute dagen. Ik zaaide planten naast elkaar die elkaar zouden helpen en planten die een hekel hebben aan elkaar. Ik maakte plantbedden met aangepaste bemesting en plantbedden op de grond die ons land te bieden heeft, en ja, de boeken hebben gelijk! Het heeft zin om op de juiste dagen te zaaien en te planten, als het weer mee zit tenminste. Het scheelde echt enorm in grootte en hoeveelheid opbrengst per plant als ik ze samen zette met andere, bevriende, planten. Ik heb weinig gemerkt van de negatieve invloed van planten op elkaar, maar een rijtje worteltjes met goudsbloem groeide wel veel groter en beter dan een rij met alleen maar worteltjes.

Wat ik niet bedacht had was dat door het verschil in hoogte, de heuvel is zo’n twee meter hoog vanaf het maaiveld, ook verschil in groei te merken was. De hoger gelegen gewassen groeiden vooral in het begin van het seizoen veel harder. Hierdoor kon ik in één keer zaaien toch weken achter elkaar rijpe peultjes oogsten bijvoorbeeld.

De drukte op het terrein maakte ook dat ik niet altijd op tijd was met het verplanten van zaaigoed. De pompoenen waren begin juni nog te klein om tussen de bomen te zetten en eind juni te groot. Ik heb ze laten staan….Hierdoor werd de heuvel totaal onbegaanbaar voor andere plukkers. Ik kon de paden nog wel vinden, maar oogsten werd een hele klus.

Ook de oesterzwammen oogst overtrof al onze verwachtingen. Het lukte om zelf broed te maken en dit weer door te kweken. Ik gebruikte de zwammen vers en droogde ze voor later gebruik. Qua eiwit voorziening was dit zeker geslaagd, maar we moeten nog op zoek naar nieuwe recepten. Het waren er gewoon te veel!

De walnoten en hazelaars dragen nog niet. Sojabonen geven een grote productie maar krijgen de kans niet om rijp te worden. De muizen vinden ze geweldig en bijten ze af voordat ze de kans krijgen om hun boontjes groot te laten worden. Kortom, die planten we niet meer.

De kas, gemaakt van een kozijn met raam, geleund tegen de zijmuur van de schuur, leverde veel tomaten en geeft, nog steeds, mooie olijfkomkommertjes. Voor paprika en peper is hij niet geschikt. De plantjes blijven erg klein en geven geen vruchtjes. Ik had ook pepers en paprika’s in pot gezaaid en bij het raam in Wageningen gezet. Deze hebben wel gedragen, maar omdat we te weinig “thuis” zijn hebben ze af en toe te weinig verzorging gehad. De oogst was minimaal.

Doen: de toekomst

We zijn zo blij met alles wat Op Goede Grond ons geeft. De planten, de dieren, al die geweldig mooie mensen die wij mogen ontmoeten en met ons mee genieten. Eigenlijk zijn we helemaal tevreden.

Kanttekening is wel dat we iedere week heel veel kilometers maken om op het land te kunnen zijn. Tussen Wageningen en Rijsbergen ligt anderhalf uur snelweg. We besloten te gaan verhuizen. Het liefste wilden we voor altijd in de schuur gaan wonen. Dit bleek niet mogelijk. In een goed gesprek met de betrokken ambtenaar bleek dat onze schuur een veldschuur is en dat je daar nooit een woonbestemming op kunt krijgen. Wat nu?

 

 

 

4 december 2017

De droom: in de buurt van de kwekerij gaan wonen

Nadat wij het besluit hadden genomen om te gaan verhuizen en zo minder vervuilende kilometers te maken om het goede werk op Op Goede Grond te kunnen doen, moesten wij ons een beeld gaan vormen hoe wij wilden gaan wonen. De schuur is voor ons voldoende. Wij hebben een dak, een kachel en een bed, maar daar mogen wij niet verblijven volgens de regels. Een huisje in het dorp geeft ons hetzelfde maar om zoveel geld voor alleen een wettige verblijf uit te geven vonden wij ook niet ideaal. Die huizen bleken ook ineens erg gewild. Voor we een bezichtiging konden regelen waren de huizen al verkocht.

Een recreatie woning zou een alternatief kunnen zijn maar werd ons door de gemeente stellig afgeraden omdat ook hier geen woonbestemming aan gegeven zou kunnen worden en wij alsnog illegaal in Zundert zouden verblijven.

We werden er een beetje moedeloos van en besloten de droom voorlopig maar even te dromen in plaats van te doen.

Maar ja….maandag is mijn computer dag, en ik kon het niet laten om héél even langs Funda te klikken. En daar stond hij: een oude boerderij met enorme schuren in het buitengebied van Zundert op twintig minuten fietsafstand van de kwekerij.

We besloten de makelaar te bellen voor een bezichtiging. Het bleek een geweldige plek, midden in een enorm weiland aan de rand van Zundert. Het huis leek bewoonbaar. Aan de schuren was heel veel werk, maar zo mooi en zo oud! Gebinten van stammen, een uil, ruimte voor alle ateliers…..Helaas nauwelijks grond, maar wel genoeg om alle nieuwe enten dichtbij huis op te laten groeien…. Binnen een dag waren we er uit : dit wilden we gaan doen en binnen een week waren wij de voorlopige kopers!

Natuurlijk duurden de afwikkelingen voor de koop nog een poosje, maar van de eigenaar mochten we al wel spullen uit Wageningen in de schuren neerzetten. Voorwaarde was namelijk wel dat wij het huis in Wageningen zouden moeten verkopen. De verzameling hout en wol verhuisden als eerste.

Doen: de kwekerij reorganiseren, Wageningen verhuizen, de boerderij leefbaar maken, de vleermuiskelder en het labyrint verder bouwen, verkoop seizoen….

Met al het werk op Op Goede Grond en ons werk in Wageningen hadden wij al een goed gevulde week. Nu de boerderij er bij kwam en het huis in Wageningen verkoop klaar gemaakt moest worden werd het te veel voor de 24 uur die een dag nou eenmaal heeft. We moesten onze plannen aan passen.

9 januari 2018

Dromen

We willen de hele kwekerij omzetten volgens de principes van de permacultuur . De bomen, het kleinfruit de groenten en kruiden, het water mooi in lagen aangeplant op bolle akkers en alle rassen bij elkaar maar wel in verschillende grootten om ook hier een laag effect te krijgen.

Het labyrint zal ieder jaar weer groeien op de vleermuiskelder, die steeds langer wordt. Tussen de paden van het labyrint krijgen groenten bloemen en kruiden steeds meer ruimte. We maken gebruik van het hoogteverschil van de heuvel en de richting die de zon aangeeft voor de beplanting tussen de paden. Ook verfplanten krijgen hier een plekje zodat de wol van de schapen van Dirk hiermee geverfd kan worden.

De boerderij zal een plek worden waar we kunnen wonen en de entjes van dit jaar een plek gaan krijgen. De schuren worden omgebouwd tot werkruimten en een hele grote kas, de orangerie!

Denken

Erg mooie dromen, maar zoveel werk! Hoe gaan we dat aanpakken zonder stress te krijgen? We besteden het werk niet uit. We gaan het zelf doen, maar hoe en wanneer?

Na heel veel puzzelen denken wij dat we er uit zijn. Het is goed zoals het is alles wat wij verbeteren is extra. Het is geen noodzaak, maar wel fijn. Dat is een heel ander uitgangspunt dan alles wat wij willen doen binnen een bepaalde tijd af te willen hebben.

De kwekerij doet het goed! Iedere boom en struik die we verplaatsen is welkom. Het wordt zo wel steeds mooier. Dit verplaatsen kan nog maar tot eind maart.

De vleermuiskelder functioneert prima zoals hij is. Ieder stukje wat er aan wordt gebouwd is fijn, zodat het labyrint erop steeds meer vorm krijgt. De moesheuvel gaf ons al genoeg voedsel om geen boodschappen meer te hoeven doen. Fijn als er uitbreiding komt om nog meer kruiden en bloemen te kunnen zaaien maar het hoeft niet af.

Wij stellen heel weinig eisen aan een woning. Als we kunnen koken, wassen en slapen in de boerderij is het prima. De schuren omturnen doen we stapje voor stapje. Het is niet nodig. De workshops hebben we nu steeds in de schuur van Op Goede grond gehouden en dat is ook prima. Fijn als er straks meer ruimte beschikbaar komt, maar het is niet noodzakelijk voor nu.

Doen

Door de week in te delen in dagen waarin we in principe op de kwekerij werken en dagen waar we aan de boerderij werken vorderen alle werkzaamheden. De kwekerij reorganiseren en het afbouwen van het labyrint zal zo wat langer duren, maar dat is niet erg.

In principe, want veel werkzaamheden zijn ook afhankelijk van het weer. Bij vorst kunnen we niet verplanten en als het heel zacht weer is , is het jammer om in de boerderij aan het klussen te zijn.

We passen de openingstijden aan. De meeste klanten komen tussen 11.00 en 15.00. We waren open voor publiek tussen 11.00 en 17.00, maar daarna nog aan de boerderij gaan werken is voor ons niet prettig. Natuurlijk zijn klanten ook op andere tijdstippen welkom. We zijn binnen 10 minuten op de kwekerij, maar door iets eerder weg te kunnen geeft dit ons meer ruimte om samen een klus aan te pakken.

De klussen die we op de boerderij aanpakken zijn in eerste instantie gericht op het maken van een prettige plek om te kunnen leven en een plek voor onze nieuwe boompjes te organiseren.

We worden ontzettend blij van deze aanpak. Door uit te gaan van de goede basis die we hebben voelt het alsof we alleen maar bezig zijn met alles nog mooier te maken. Geen stress, alleen plezier!

 

 

5 maart 2018

Door de weersomstandigheden werden wij “gedwongen” om het werk op de kwekerij te staken. Eerst braken de wortels van de bomen bij het uitspitten omdat de modder zo zwaar was. Na een korte periode van droge dagen, waarin wij heel veel bomen verplaatsen, begon het te vriezen, zo hard dat de grond te bevroren was om er een spa in te steken. Ik kon zelfs de onderstammen voor het enten niet meer uit de grond krijgen.

Nu is het al maart! Nog een paar weken en dan stoppen we met de verkoop van de bomen. We zagen voor de vorst periode al dat de haarwortels begonnen te groeien. Verplanten na eind maart geeft, zoals wij dit zien, te veel schade. Bovendien vragen de bomen die nu nog geplant worden extra verzorging. Ze gaan al snel bloeien en vragen water en ondersteuning omdat ze nog geen haarwortels hebben kunnen vormen op hun uiteindelijke plek.

Denken

Hoe pakken we het nu aan om mensen die pas als het lente is tuinkriebels krijgen en dan bomen willen planten? Natuurlijk kunnen we hen teleurstellen en hen vragen terug te komen in oktober maar hoe fijn zou het zijn om toch onze oude rassen nu al op hun nieuwe plek te krijgen?

Doen

Omdat we niet op de kwekerij konden werken schiet het werk op de boerderij op. We hebben een werkkamer en een plek waar we het warm kunnen krijgen, een toilet en er is water! Dit is voor ons voldoende omdat in Zundert te wonen. Ik ben nog één dag in Wageningen om les te geven. Ik wil dit schooljaar afmaken.

Zo kunnen we de bomen extra zorg bieden. We zetten een aantal bomen in pot met extra compost. Deze bomen krijgen zo haarwortels in de pot en kunnen met kluit en al geplant worden, ook na maart! Het is voor ons een experiment. We doen het alleen met de jonge bomen, maar zo kunnen we ook de tuinders die een winterslaap hielden een plezier doen met onze bomen en verspreiden we ook na eind maart het genenmateriaal van de oude fruitrassen en daar is het ons allemaal om te doen!

 

 

 

 

 

 

 

31 oktober 2017

 

Nadat 21 maart de laatste bomen naar hun nieuwe plek zijn verhuisd werd het niet rustiger op Op Goede Grond! Mensen weten ons steeds beter te vinden om met ons mee te genieten van het terrein. Er werd gesmuld van al het goeds wat het land ons gaf, gewerkt met de wilgentenen, gesmeed en wol gevilt door kinderen, jongeren en volwassenen. De wilgencirkel werd bezongen en de vleermuiskelder werd verder gebouwd.  Samen met de buren hebben we een enorme insectenhotel gemaakt en er zijn vele, vele pizza’s gebakken in de enorme oven die we hebben gestapeld.

Kortom: het was een heerlijke zomer!

Nu mogen we weer bomen gaan verplaatsen. De bladeren vallen en langzaam begint hun winterslaap. De beste tijd om ze in alle rust naar hun nieuwe plek te vervoeren. De eerste bomen hebben hun nieuwe grond al bereikt. Het is zo leuk om mensen te zien kijken naar het enorme bos wat wij inmiddels hebben en daar toch hun bomen in te zien vinden. Iedere boom is zo anders en voor iedereen blijken de juiste bomen er toch tussen te staan.

Zelf zijn we druk aan het reorganiseren. De akkers die wij vorig jaar hebben leeggemaakt, bol gelegd en met mosterd hebben ingezaaid waren er klaar voor. Boom voor boom wordt uitgespit en netjes op ras in een rij gezet. Alle rode Jonathan’s staan nu al bij elkaar. De sterappels mogen er naast. Ik zaai de grond die ik heb beroerd door het ingraven meteen weer in met mosterd zodat er geen kale plekken zijn. Wat werkt dit super! Zo mooi van structuur en vol wormen en leven als deze grond is geworden.

Rustig werken we verder. Het hoeft niet af dit jaar. Het is voor ons het belangrijkste dat de bomen een goede plek krijgen waar zij verder mogen wortelen tot zij hun uiteindelijke plek krijgen in een tuintje, voedselbos of boomgaard.

6 maart

Het is een drukte op Op Goede grond! Mensen komen bomen uitzoeken, we hebben nog een keer een snoei en ent workshop gedaan en er is een super gezellige groep dames geweest om een dagje de wol van de schapen van Dirk te vervilten tot geweldige theemutsen.

Tussen de bedrijven door heb ik in februari, terwijl het ’s nachts nog gevroren had, de moesheuvel ingezaaid met spinazie. Het ziet er nu super uit: allemaal lichtgroene streepjes. Daartussen komen de groenten, voor een deel in combinatie teelt, een deel volgens het principe van wisselteelt met aparte bedden voor peulen, aardappels, wortelgewassen, vruchtgewassen, bladgroenten en kool. Binnen staat al van alles voor te kiemen. Een deel zaai ik ter plekke. Gewoon kijken wat het beste werkt. Op naar de droom om zelfvoorzienend te zijn!

Ook heb ik het bessenpad verplant. Het moest breder want de trekker kon er niet goed langs naar de brug die Jack heeft gemetseld. Om de hele moesheuvel komen fruitboompjes, laagstam, zodat ik daar een genen bank heb voor alle rassen die we hebben staan. Om alle boompjes heb ik een ring van uien geplant tegen de muizen, en tuinbonen, om de bomen van stikstof te voorzien en natuurlijk om op te eten!

De bloemenweide is nu nog groter! We zaaien hem in met een meerjarig bloemenmengsel wat zowel voor bijen als vlinders aantrekkelijk is, en voor ons natuurlijk om te genieten van de kleur en de geur. Veel van de bloemen kunnen we gebruiken voor de workshop cosmetica maken en printen met natuurlijke materialen. Ik wilde er heel graag een mooie Peng Peasgood Nonsuch planten. De boom werd wel bewonderd, maar omdat hij zo wild gegroeid was nam niemand hem mee, tot afgelopen zaterdag... Lieve klanten kwamen met vrienden om een boom uit te zoeken als cadeau. Deze malle appelboom die zulke geweldige grote sappige appels geeft heeft nu een andere goede plek gevonden. Het blijft bijzonder dat de bomen zo bij mensen kunnen passen.

Soms kan een droom snel omgezet worden in doen. Ik werd wakker met een plannetje wat we dezelfde dag nog hebben gemaakt. Op het terrein waar de kinderen in de zomer zelf hun eten mogen koken en bakken hebben we met hulp van vrijwilliger Peter een geweldige koepel gebouwd van wilgentenen. Tijdens de workshop werken met wilgentenen kunnen we hem nog door vlechten. Zo houdt hij al de wind tegen en als het regent spannen we er een zeil over. Veel leuker dan de beschutting van betonplex, die we de afgelopen jaren gebruikten.

De lente is in aantocht en we genieten van het botten van de knoppen aan onze fruitbomen. Nog een paar weken en dan stopt de verkoop. Na eind maart verkopen wij niet meer. De haarwortels beginnen zich dan al te vormen en de bomen hebben het dan moeilijk na verplaatsing. Tot eind oktober mogen de bomen dan op Op Goede Grond blijven wortelen, groeien en bloeien.

30 januari

Donderdag was alles nog zo bevroren dat zelfs de waterkraan in de schuur vast zat. Weer geen druppel water! De grond was nog steeds keihard en klanten konden wel bomen uitzoeken en labelen, maar niet mee nemen...

Gelukkig zette vrijdag de dooi in en kon ik een bestelling van zaterdag uitgraven. Bijzonder om te bemerken dat de grond waar de levende mulch tussen de bomen was aangebracht goed te spitten was, maar het deel waar de bomen het nog zonder deklaag moesten doen, tot zondag nodig had om te ontdooien.

Jack kon weer lekker metselen aan de vleermuiskelder.

Zaterdag hebben we een hele leuke groep mensen geleerd hoe je kunt enten. Het entmateriaal knipten we van de bomen uit de kwekerij. Ons doel is om de oude rassen voort te laten leven en te verspreiden. Zo leuk om te zien dat zoveel mensen hier ook aan mee willen werken. Alle aanwezigen hebben geleerd hoe je dit kunt doen en er zijn heel wat boompjes geënt en meegenomen naar de diverse tuinen om uit te groeien. Tijdens het werk werden ervaringen rond het tuinieren gedeeld. Ik vond het heel leerzaam. Het bleek weer dat permacultuur springlevend is en op zeer diverse manieren wordt toegepast.

Zondag hebben we flink bomen uit kunnen spitten voor klanten. Vincent uit België kwam langs met entmateriaal van zijn bomen. Zo leuk: ik kan nu ook een heleboel oude rassen uit het zuiden van Nederland en België aan het assortiment toevoegen. Voor hem ente ik twee rassen kweepeer die hij Oswald’s finest en Roos van Zeir noemde. Ik neem ze onder deze namen op in het assortiment. Ben benieuwd wat Jan Woltema daar van vindt....

23 januari

Het dromen denken en doen werd dit weekend even door de weersomstandigheden bepaald en niet door onze planning. De grond was hard bevroren en we hadden geen water. Dit was even een test voor ons flexibel denken. Wat nu?

Na het verplanten van de appelbomen naar de verhoogde en met compost verrijkte bedden wilde Jack graag gaan metselen aan de vleermuiskelder. Dat kan niet als het zo vriest. Wat wel super lekker gaat is met de trekker over het land rijden! Hij heeft de heuvel tegen de wilgen geschept, zover als hij maar kon. Helaas bleek dat de wilgen daar nog niet helemaal op gegroeid waren en een deel van de cirkel moet herbouwd worden. Dit gaf ons te denken: hoe kan het geheel nog steviger worden?

We besloten een binnencirkel te bouwen met nieuwe wilgentenen, dicht op elkaar en deze direct met elkaar te verbinden om het samengroeien te stimuleren. We hebben nog niet genoeg dikke tenen om de hele cirkel zo te maken, maar dat geeft niets omdat we pas een deel van de heuvel over de vleermuiskelder kunnen scheppen. We moeten ons zo aanpassen aan de groeisnelheid van de wilgen op het land. Ik knot alleen de aller dikste takken en gebruik deze om de cirkel te verstevigen.

Maar... het deel wat Jack heeft geschept ligt klaar om als moestuin te gaan gebruiken!

Ik ben begonnen aan een minikas tegen de zuid oost muur van de schuur. Het geheel moet demontabel zijn, want we mogen geen bouwwerken maken. Ik heb de grond naast de schuur weggehakt. Ook daar was het stijf bevroren. Het zo ontstan gat vulde ik met de paardenmest van Patriek waarop weer een laag arde met compost kwam. Als het goed is zorgt de mest voor een broei effect zodat de grond een beetje opwarmt in de kas. Een oud kozijn met een los raam zette ik schuin tegen de schuur. Nu nog “even” aftimmeren en de kas staat klaar om wat tomaten, paprika’s en komkommers te kweken. We gaan het gewoon proberen. Eerst mag de spinazie laten zien of het werkt!

9 januari

Donderdag heb ik nadat de grond weer zacht was na de vorst, de laatste appelbomen verplaatst. Al het land is nu klaar om met compost te worden verrijkt. De swales kunnen worden gegraven en het land kan worden bol gelegd. Onze planning is gelukt!

Vrijdag vroor het flink. We zijn naar de Pannenhoef geweest om daar de bomen die we mochten zagen voor de bouwwerken onder het labyrint, te toppen. Zo kan Jan Hop samen met zijn paard Guus de bomen makkelijker uit het bos slepen. Er is nog even denkwerk nodig over hoe we ze naar Op Goede Grond moeten krijgen... Het was prachtig in het bos. De zon scheen en door al het slepen werden we lekker warm.

Zaterdag was het erg slecht weer. Het vroor, miezerde en het bleef maar donker. We hebben in de schuur geklust en veel plannen gemaakt over hoe nu verder. Omdat we met zoveel bezig zijn is het best lastig om te bedenken wat nu eerst moet. Handig dat we allebei af en toe cursussen hebben voor het werk. Zo hebben we lekker kernkwadranten in zitten vullen en aan het eind van de dag besloten we dat de moestuin op het labyrint het urgentste en het belangrijkste was om mee te beginnen.

Zondag kreeg Jack mij op de sjovel. Ik laat dat graag aan hem over, maar ik moest er toch echt ook aan geloven. Het ging niet vanzelf, maar het lukte toch om grond te verplaatsen tegen de labyrintheuvel aan. Jack deed het natuurlijk veel beter en sneller, maar hij heeft ook al veel meer geoefend. Het was wel erg leuk om te doen en fijn om mee bezig te zijn. Die moestuin gaat er komen!

4 januari 2017

De droom : geen boodschappen meer te hoeven doen.

Het afgelopen jaar hebben we geoefend met het kweken van groenten en fruit.

Het fruit was een makkie. Met al de bomen en fruitstruiken die wij kweken hadden we daar geen omkijken naar. Het meeste werk was het oogsten en verwerken van de enorme hoeveelheid bramen bessen en vooral appels... Na het bakken van de -tigste appeltaart hebben we alles laten persen bij Mobipers. Deze is, anders dan de naam doet vermoeden, niet mobiel, maar wel in de buurt van Wageningen. Super leuk om ons eigen sap te kunnen schenken, en lekker! Het kostte wel een euro per liter dus het past eigenlijk niet helemaal in onze droom. Het is toch een beetje boodschappen doen.

De groenten hebben ons veel geleerd. Dit moet anders, als we er tenminste iedere dag van willen eten. Het is erg leuk om een pluk bos te hebben, we zaaiden tussen de bomen, maar de hoeveelheden groenten waren niet goed. De vriezer ligt vol tuinbonen en courgettes, boerenkool en spruitjes en appeltaart natuurlijk, maar de rest is al op en het is pas januari!

We besloten tot een andere aanpak.

Het denken: Georganiseerdere chaos

Het labyrint om de wilgencirkel is een enorm project wat nog zeker 4 jaar in beslag zal nemen. Het deel wat vorig jaar af is gekomen voldeed niet aan de vorm die wij eigenlijk wilden: een heuvel die glooiend in het landschap ligt. Nu was het een vrij steile heuvel die ik in vorm probeerde te houden met wilgentenen hekjes. Omdat de groenten daar, en tussen de bomen groeiden was het overzicht een beetje weg, waardoor ik te laat doorkreeg dat al onze aardperen werden opgegeten door de muisjes. Ook was ik erg laat bij de knoflook, waardoor ik vast veel knollen heb laten zitten, onherkenbaar tussen de rest van de kruiden en het gras.

We besloten de heuvel te hervormen en een nieuwe moestuin aan te leggen met geordende bedden waar per bed een experiment plaats zou kunnen vinden qua bemesting, planttijd en zo verder.

We hebben heel goed nagedacht over de hoeveelheden die wij wilden zaaien en welke groenten wij eten. Deze verwerkte ik in het plantschema. Om aan onze behoefte aan eiwitten te voldoen bedachten we dat we meer notenbomen zouden plaatsen en ook paddenstoelen zouden gaan kweken.

Het doen: scheppen

We kochten paddenstoelenbroed voor fluweelpootjes, deuvels en broed in een soort graan bij Groene Takken. Bij de Hoge Born kocht ik een biologische strobaal. Deze propte ik voor twee derde in ons bad en besproeide hem met het heetste water van de douche, tot het hete water op was. De baal groeide enorm. Het kostte mij flink wat energie om hem naar de deel te krijgen. Daar legde ik hem op een laken en bestrooide hem met een deel van het broed. Een ander deel mengde ik met nieuw graan wat ik geweekt had in heet water om zo nieuw broed te kweken. Daar deed ik ook nieuwe deuvels bij. De deuvels van Groene Takken sloeg ik in stammetjes van de wilg die we enkele weken te voren hadden omgezaagd.

Het stro met broed propte ik in vuilniszakken: 5 zakken vol. Ik maakte er gaten in en toen was ik te laat met het honden uitlaten en eten koken...Het bleek een heel karwei.

Na twee weken kwamen de eerste oesterzwammen tevoorschijn uit de zakken. Prima eiwit, maar we vonden het eigenlijk niet zo lekker... Nu komen er overal prachtige zwammen uit de zakken tevoorschijn, veel te veel voor ons twee. Dit moet wat gedoseerder.

Het buitenste pad van de kwekerij zetten we vol met allerlei hazelnoten. Deze hebben we zo geplant dat we ze door middel van aanaarden kunnen vermenigvuldigen zodat wij deze noten ook zelf kunnen kweken.

Bij Vreeke zaden hebben we ons best gedaan alleen de zaden te kopen die we besloten hadden te planten. Het was weer een leuk uitstapje. Volgend jaar moet dit niet meer nodig zijn omdat we zelf zaad willen winnen van deze groenten. Met het zaaien van de vroegste rassen wacht ik nog even tot twee dagen voor volle maan.

3 januari

Heerlijk zo’n vers jaar! We gaan dit jaar weer heel veel dromen denken en doen op Op Goede Grond. Een mooi voornemen wat wij hebben genomen is het bijhouden van deze blog. Ik houd al een paar jaar een dagboekje bij waarin ik schrijf wat we allemaal hebben gedaan op het land om zo te leren van wat we doen. Zo weet ik nu onder andere dat pompoenen uitzetten tussen het hoge gras en de zuring niet handig is en tuinbonen het super doen onder de peren.

Dit boekje mist alleen het dromen en het denken.

De keukentafel ligt vaak vol met losse blaadjes, enveloppen, oude krant, het maakt niet uit, waar wij aan elkaar onze dromen en gedachten over de projecten proberen uit te leggen. Door zo met elkaar een droom vorm te geven kan een moestuin een heuvellabyrint met wilgencirkel worden, komt er een pizza oven van anderhalve meter lang en een halve meter breed onder een kruiden heuvel en is de droom om te smeden voldoende om een smederij te maken, waar meer mensen dit ambacht kunnen beoefenen.

Ik ga proberen hier de dromen en de losse blaadjes te verzamelen en te beschrijven wat wij allemaal doen op Op Goede Grond.